Als geloof kerkje spelen wordt: De onzichtbare cult in de kerkbank

Religie of cult? Wanneer geloof niet meer leidt naar vrijheid maar naar een gevangenis

Er zijn momenten in het leven waarop de ziel fluistert. Momenten waarop je, te midden van routine en religieuze plichtplegingen, plotseling een vraag voelt opborrelen waarvan je niet weet of je ze wel hardop mag stellen: Waarom voelt dit niet als vrijheid?

Misschien herken je het. Je bent jarenlang deel geweest van een geloofsgemeenschap. Je hebt gezongen, gebeden, geluisterd, gehoopt. Je bent gewaarschuwd voor de “wereld”, voor “valse leringen”, voor alles wat afwijkt van de leer die je gemeenschap hooghoudt als dé enige waarheid. En toch... iets klopt er niet.

Misschien niet in woorden te vatten, maar het knaagt. Niet aan God. Niet aan liefde. Maar aan de structuur. Aan de mensen die spreken over God, maar jou niet de ruimte geven om God zélf te vinden. Aan de sfeer waarin twijfel een zonde lijkt, en kritische vragen tot demonische beïnvloeding worden bestempeld. Aan het feit dat je je misschien nooit volledig jezelf hebt gevoeld binnen deze muren van “waarheid”.

En dan is daar de pijnlijke vraag: Is dit geloof of is dit een cult?

De onzichtbare gevangenis van religieuze structuren

Veel religieuze instituten, kerken voorop maar ook andere spirituele bewegingen, zijn gebouwd rondom doctrine, hiërarchie en een strak afgebakend kader van wat 'waar' en 'vals' is. Aan de oppervlakte ziet het er toegewijd, liefdevol en standvastig uit. Mensen spreken over genade, over liefde, over een goede God. Ze wijzen op de Bijbel, op morele levenswandel, op “vruchten van de Geest”.

Maar wie goed kijkt, ziet dat er een diepere laag speelt. Er is angst. Er is controle. Er zijn onuitgesproken regels over hoe je moet leven, hoe je moet geloven, wat je wel of niet mag denken, voelen, zeggen. Er is groepsdruk, subtiele veroordeling, uitsluiting voor wie ‘anders’ denkt.

En bovenal is er de conditionering: Dat God buiten jou is, en dat je afhankelijk bent van leiders, van structuren, van instituties om God te vinden of om goedgekeurd te worden.

Dat, lieve lezer, is de voedingsbodem van een cult. En het is pijnlijk om dat te erkennen. Want niemand wil toegeven dat men jarenlang in iets geloofd heeft dat niet voedde, maar verlamde.

Wat is een cult echt?

Een cult is niet altijd een obscure sekte op een boerderij met een charismatische leider. Soms zit je elke zondag in een nette kerk, keurig gekleed, zing je aanbiddingsliederen, en bevind je je in een systeem dat dezelfde psychologische mechanismen gebruikt:

• Eén absolute waarheid, niet onderhandelbaar

• Externe autoriteit die spreekt namens God

• Afwijzing of demonisering van iedereen die kritisch denkt

• Groepsidentiteit boven individuele vrijheid

• Voorwaardelijke acceptatie op basis van gedrag en overtuiging

• Angst als bindmiddel – angst voor hel, oordeel, uitsluiting, God

  
  

De boodschap is vaak subtiel, maar duidelijk: Blijf binnen de lijnen, anders... En dat "anders" is altijd verpakt in dreiging – geestelijk, emotioneel of zelfs sociaal. Velen blijven daarom, uit loyaliteit, uit plicht, uit familiebanden. Maar diep vanbinnen... groeit het besef: Dit is niet wat mijn ziel zoekt.

De Bijbelse realiteit: De waarheid is in jou

De ironie is dat veel van deze religieuze structuren claimen op de Bijbel gebaseerd te zijn – terwijl juist de Bijbel zelf uitnodigt tot een totaal andere weg. Een innerlijke weg. Een bevrijdende weg.

Jezus zelf waarschuwde niet voor ‘de wereld’ zoals men dat nu interpreteert – Hij waarschuwde voor de religieuze elite. Voor hen die wetten oplegden aan anderen maar zelf de liefde misten. Voor hen die spreken over God, maar Hem niet kenden.

“Wee u, Schriftgeleerden en Farizeeën, huichelaars! Want gij sluit het Koninkrijk der hemelen voor de mensen; zelf gaat gij er niet in, en hun die erin willen gaan, staat gij niet toe binnen te gaan.”– Mattheüs 23:13

Jezus sprak niet over kerken of doctrines – Hij sprak over een koninkrijk dat niet met uiterlijk vertoon komt, maar dat in jou is.

“Men zal niet zeggen: Zie hier of zie daar! Want zie, het Koninkrijk Gods is binnen in u.”– Lukas 17:21

Geen leraar, geen voorganger, geen kerk kan jou dichter bij God brengen dan de plek waar God al woont: in jou!

Maar waarom blijven we dan toch?

Omdat het systeem ons op jonge leeftijd leert dat we God kunnen verliezen. Dat als we twijfelen, afdwalen of anders denken, God boos wordt. Dat onze waarde afhangt van onze gehoorzaamheid.

En onder al die vroomheid, dogma’s en morele perfectie... zit vaak iets heel menselijks: Een diepgewortelde angst om de goedkeuring van God te verliezen. Een onzekerheid over onszelf, over ons bestaan, over onze bestemming.

Dus zoeken we houvast. Zekerheid. Maar zekerheid die gebaseerd is op externe controle in plaats van innerlijke waarheid... is geen zekerheid. Het is gevangenschap.

De oproep: Ontwaak uit die gevangenis

Je hoeft niet te blijven waar je ziel 'sterft'. Je hoeft geen deel te zijn van een gemeenschap die liefde predikt, maar verdeeldheid (oordeel over buitenstaanders) zaait. Je hoeft niet te leven onder een leer die je enkel waardevol acht als je je conformeert.

“De waarheid zal u vrijmaken.” – Johannes 8:32

Maar daarvoor moet je eerst durven erkennen dat je niet vrij bent.

En dat vraagt moed. Want het betekent misschien verlies van gemeenschap, van zekerheid, van identiteit zelfs. Maar het opent ook de deur naar iets veel groters:

Innerlijke vrijheid. Echte gemeenschap. Leven vanuit liefde, niet vanuit angst.

Wat wij jou wensen: Geen kerk spelen, maar een ruimte creëren

Wij zijn geen kerk. Wij zijn geen sekte. Wij zijn geen groep die jou vertelt wat je moet geloven. Wat we wél wensen is dit: Dat jij ontwaakt. Dat je de stem van God in jezelf leert horen. Dat je de waarheid leert herkennen die geen oordeel brengt, maar leven. Dat je weet: Je bent vrij gemaakt, niet om weer onder jukken te staan, maar om in waarheid en liefde te leven.

Jij hoeft niemand te volgen. Jij hoeft niemand te vrezen. Jij bent al compleet. Het Koninkrijk is in jou. De Geest leeft in jou. God woont in jou. Je hoeft je er alleen bewust van te worden door naar binnen te gaan en diep in jouw eigen wezen te ontdekken dat God geen externe persoonlijkheid is, maar de Volheid van het Al is dat het Al doordringt.

En in die diepe, stille innerlijke plek...Daar vind je het Al. Daar vind je Christus. Daar vind je vrijheid, voorbij ego en identiteit.