De Demiurge door een moderne lens bekeken

In de diepere lagen van de gnostieke traditie vinden we het figuur van de Demiurge, de blinde god, die vaak wordt afgebeeld als een wezen dat zichzelf als de hoogste entiteit beschouwt, terwijl die in werkelijkheid gevangen zit in de illusie van diens eigen beleving. Dit figuur, ook wel eens Samael genoemd, wat "blinde god" betekent, vertegenwoordigt niets minder dan de eigenschappen van het ego, dat zich verliest in vergankelijke creaties en zich daarmede en daarover identificeert als een god die het zowel manifesteert als beheerst. Wanneer we deze symboliek naar de moderne tijd vertalen, zien we dat dit beeld in wezen een spiegel is van de innerlijke conditioneringen van het ego in de mens.

De Demiurge is niet slechts een abstracte entiteit, maar kan ook beschouwd worden als de menselijke ervaring van afgescheidenheid en zelfbedrog. Het ego creëert een wereld van illusies, waarin het zichzelf als een god beschouwt, terwijl het in feite niets anders is dan een blinde creatie van diens eigen verlangen naar het manifesteren en beheersen van. In de gnostieke leer is dit figuur (de Demiurge) vaak in conflict met de ware, onvoorwaardelijke God, die geen aparte entiteit is, maar de Alheid, de Alomtegenwoordigheid is.

De Demiurge (het ego) heeft de drang naar manifestatie en beheersing omdat het zich verzet tegen diens eigen vergankelijkheid. Het probeert alles wat het kan te grijpen en te beheersen, uit onderliggende angst voor de beperkte tijd die het heeft.

Openbaring 12:12 Daarom, verblijd u, hemelen, en u die daarin woont! Wee hun die de aarde en de zee bewonen, want de duivel is naar beneden gekomen, naar u toe, in grote woede, omdat hij weet dat hij nog maar weinig tijd heeft.

Dit roept de ingeving op dat wanneer wij onszelf niet herkennen in onze ware aard, maar verstrikt raken in de identificatie met het ego, wij dan in feite "blinde goden" zijn, net als de Demiurge, Samael, die de illusie van manifestatie en beheersing omarmt zonder werkelijk te weten wie of wat die werkelijk is.

De gnosis, de ware kennis van Zelf, kan ons bevrijden van deze illusie. Zoals het wordt uiteengezet in deze brief is voor JOU, is het begrijpen van de alomtegenwoordigheid van God niet slechts een filosofisch concept, maar een diep spiritueel ontwaken. God is niet ver van ons; God is in ons, door ons en om ons heen. Het is niet een externe kracht die wij moeten aanbidden, maar een innerlijke realiteit die we moeten ontwaken en mogen zijn. Het idee van God in ons is geen vage hoop, maar een esoterische waarheid die in de diepste lagen van ons wezen kan worden aangesproken.

Neem bijvoorbeeld de gelijkenis van de verloren zoon uit de Bijbel, die esoterisch kan worden geïnterpreteerd als de reis van de ziel die verloren is in de wereld van het ego, maar uiteindelijk terugkeert naar de onvoorwaardelijke liefde en eenheid met de Alomtegenwoordigheid. Het ego creëert zijn eigen lijden en afscheiding van het goddelijke, maar door de innerlijke transformatie en het ontwaken tot de waarheid van het Zelf, herstelt de ziel de verloren verbinding met de Alheid. Het ego moet afgebroken worden, zodat de oorspronkelijke staat van eenheid met het goddelijke hersteld kan worden.

De esoterische boodschap van het gnostieke pad is niet dat we een externe God moeten zoeken, maar dat we onze innerlijke goddelijkheid moeten ontdekken. Zoals de tekst in deze brief is voor JOU aanstipt, wanneer we werkelijk ontwaken en de illusie van het ego loslaten, komt de Alheid naar voren — niet als een vage god die ver weg is, maar als de levendige, aanwezige kracht die altijd al in ons was. Het ego, dat zichzelf altijd als een onafhankelijk "ik" beschouwt, verliest zijn grip zodra we ons realiseren dat dit "ik" slechts een tijdelijke, vergankelijke constructie is. In plaats van een afgescheiden, egoïstische identiteit te handhaven, ervaren we onze eenheid met de Alheid, die in wezen God is.

Deze esoterische ervaring gaat verder dan religie en dogma. Het is de ervaring van de onmiddellijke aanwezigheid van de goddelijke werkelijkheid in elke adem, in elke gedachte, in elke sensatie van het lichaam. Het draait niet om het naleven van bepaalde regels of het volgen van een externe autoriteit, maar om het ontdekken van de innerlijke waarheid van wie we werkelijk zijn — goden in menselijke vorm, verbonden met alles wat is.

Wat er dan gebeurt, is dat we de sluier van de illusie oplichten. Wat we eerst als de "duivel" zagen, is in feite niets anders dan de blindheid van het ego. Het ego, dat zichzelf centraal stelt in de illusie van afscheiding, kan niet anders dan lijden. Het denkt dat het buiten God staat, maar in werkelijkheid is het slechts een afspiegeling van onze eigen onwetendheid.

De werkelijke bevrijding komt niet door het verwerpen van het ego, maar door het begrijpen ervan, door het te zien voor wat het is — een tijdelijke en onware identificatie die zichzelf verliest in het verstrikken van de vergankelijke wereld. Zodra we de gnostieke ervaring van zelfkennis en innerlijke waarheid bereiken, kunnen we onze ware aard als eenheid met het goddelijke ervaren.

Dan kunnen we zeggen: Ik ben niet slechts een tijdelijke creatie van mijn ego, maar een eeuwig wezen, doordrongen van het goddelijke licht.

Mogen wij dus allen ontwaken uit de sluimer van het ego, en door middel van de gnosis, de ware kennis van onszelf, weer in verbinding komen met de Alheid die altijd al in ons was.

Zo is de echte reis geen externe zoektocht naar een ver weg zijnde god, maar een innerlijke reis van ontwaken en realiseren.