Heelheid herinneren: De illusie van afscheiding en de weg naar Eenheid

Er is geen kwaad, er is geen duister, er is geen strijd. Wat als deze woorden geen poëtische overdrijving zijn, maar een directe verwijzing naar een werkelijkheid voorbij onze dagelijkse ervaring? Wat als dualiteit - de wereld van goed en kwaad, licht en donker, ik en jij - in wezen niets meer is dan een toneelstuk, opgevoerd door een bewustzijn dat zichzelf is vergeten?

In vele spirituele tradities, van het christelijk mysticisme tot het hindoeïstische Advaita Vedanta en het boeddhistische Mahayana, wordt één centrale waarheid benadrukt: De ervaring van afscheiding is een illusie. In werkelijkheid is er alleen Eenheid, Heelheid, Goddelijkheid. Alles wat daartegenover lijkt te staan, is een vergissing - een droom, of zoals de mystici het noemen; maya (illusie).

Bijbelse grondslagen: De verloren zoon en het kind van het Koninkrijk

Jezus spreekt in gelijkenissen over deze illusie van afgescheidenheid. In de parabel van de verloren zoon (Lucas 15:11-32) zien we een treffend beeld van de ziel die afdwaalt in de illusie, zichzelf verliest, lijdt, en uiteindelijk terugkeert naar 'de Vader' die haar nooit heeft verlaten.

"En hij stond op en ging naar zijn vader. En toen hij nog ver van hem verwijderd was, zag zijn vader hem en deze was met innerlijke ontferming bewogen en hij snelde hem tegemoet, viel hem om de hals en kuste hem." - (Lucas 15:20)

Deze Vader is geen oordelende God, geen straffende heerser. Hij is de Heelheid zelf - eenheid, liefde, omarming. De terugkeer is geen straf of schuldproces, maar een herinnering aan wie we altijd al waren.

“En Hij zei: Voorwaar, Ik zeg u: Als u zich niet verandert en wordt als de kinderen, zult u het Koninkrijk der hemelen beslist niet binnengaan.” - (Mattheüs 18:3)

Een kind weet nog niets van oordeel, van afscheiding. Het leeft in een toestand van openheid, van heilige onschuld. Juist deze onschuld is een sleutel naar het Koninkrijk - dat geen plaats is, maar een bewustzijnsstaat van Eenheid.

Mystiek in het Hindoeïsme: Jij bent Dat (Tat Tvam Asi)

In de Vedantische traditie klinkt een echo van dezelfde waarheid. De mahavakya Tat Tvam Asi - 'dat zijt gij' - drukt uit dat het individuele zelf (jiva) niet afgescheiden is van het absolute Zelf (Brahman). De afscheiding is een droom die ontstaat door avidya, onwetendheid.

“Zoals de ruimte in een pot lijkt gescheiden van de ruimte buiten, zo lijkt het zelf gescheiden van Brahman, maar in wezen is er geen onderscheid.” - Chandogya Upanishad

De zoektocht naar God buiten jezelf is als het zoeken naar je bril terwijl die op je neus staat. Zodra je stopt met zoeken, en je herinnert, valt alles op zijn plek. De God die je zocht, is altijd al Jij geweest - niet het ego, maar je diepste wezen.

Boeddhisme: Geen zelf, geen afscheiding, alleen leegte en compassie

Het boeddhisme neemt een iets andere invalshoek, maar komt tot eenzelfde mystieke essentie. Volgens de leer van śūnyatā (leegte) is er geen vaststaand, afgescheiden zelf. Alles is met alles verweven, en niets bestaat uit zichzelf.

“Vorm is leegte en leegte is vorm.” - Hartsoetra

Lijden ontstaat door gehechtheid aan een afzonderlijk zelf, en door het geloof in een gescheiden wereld. Door meditatie en inzicht vallen deze illusies weg, en wat overblijft is compassie – het spontaan ervaren van eenheid met alle wezens.

Gnosis, Soefisme en universele mystiek

Ook in de gnostieke geschriften lezen we dat het goddelijke licht in elk mens woont, maar verborgen is achter lagen van vergetelheid.

“Wanneer gij uzelf zult kennen dan zult gij gekend zijn en zult gij weten dat gijzelf de zonen van de levende Vader zijt.” - Evangelie van Thomas, logion 3

Het soefisme, de mystieke tak van de Islam, spreekt over het wegvallen van het zelf in de Liefde - fana - waardoor alleen God overblijft. Rumi schreef:

“Je bent geen druppel in de oceaan. Je bent de volledige oceaan in een druppel.”

De weg van ontwaken: Van afscheiding naar Heelheid

Deze verschillende tradities wijzen allemaal op hetzelfde pad: Ontwaken uit de droom van afscheiding. Dit ontwaken gebeurt niet door strijd of verovering, maar door herinnering, overgave, en liefde. Geen enkele stap buiten jezelf leidt naar het antwoord, want jij bent het antwoord. Niet het ego, maar het heilige Zelf.

De afscheiding is een zelfgecreëerde hel - niet als straf, maar als ervaring, als droom. Zolang je erin gelooft, manifesteer je haar telkens opnieuw. Maar op het moment dat je moe wordt van deze droom, dat je op je knieën komt in de stilte van het hart, opent zich een nieuwe werkelijkheid. Niet buiten je. In jou!

Slot: Weest EEN - God Is EEN

De kern van elke mystieke boodschap is eenvoudig en diep:

“De Heer, onze God, de Heer is Eén.” - (Deuteronomium 6:4)

Jij bent geen afgescheiden deel. Jij bent het geheel dat zich even is vergeten. Laat de strijd los. Laat het oordeel los. Laat het idee van ‘goed’ en ‘kwaad’ los zoals een kind zand loslaat aan het einde van het spel. Kleed je met Heelheid. Wees zoals een kind - onschuldig, open, heel.

Want uiteindelijk is dat waar je werkelijk naar verlangt, niet meer afgescheiden te zijn, maar EEN te zijn. Dat verlangen is geen gemis. Het is een roep tot herinnering.

Wees EEN! Het mag.