Jezus: Lazarus

De opwekking van Lazarus (Johannes 11:1-44) is een belangrijk Bijbels verhaal met diepe gnostische en esoterische betekenissen. Het vertelt hoe Jezus zijn vriend Lazarus, die al vier dagen dood was, uit het graf roept en hem weer tot leven wekt. Dit verhaal heeft niet alleen een letterlijke betekenis, maar kan ook worden gezien als een krachtige allegorie voor spirituele opstanding en transformatie.

Het Bijbelse verhaal

In het verhaal hoort Jezus van de ziekte van Lazarus, maar wacht twee dagen voordat Hij naar Betanië gaat, waar Lazarus zich bevindt. Wanneer Jezus aankomt, is Lazarus al overleden en begraven. Jezus roept Lazarus uit het graf, en Lazarus komt levend tevoorschijn, wat een wonder is dat zowel de discipelen als de omstanders verbijstert.

Esoterische en gnostische betekenis

Vanuit een gnostisch en esoterisch perspectief heeft dit verhaal een diepe symbolische lading, die gaat over de opstanding van het innerlijke zelf, de spirituele bevrijding en de zoektocht naar waarheid. Hier zijn enkele sleutelelementen in deze interpretatie:

1. Lazarus als symbool voor de ziel

Lazarus kan gezien worden als de menselijke ziel die in de duisternis van het materialisme en de vergankelijkheid leeft. In gnostische tradities wordt de ziel vaak gezien als gevangen in de materiële wereld, die haar ware potentieel en verlichting verhult. Lazarus’ dood vertegenwoordigt deze geestelijke dood, waarbij de ziel gevangen zit in de wereld van illusie en onwetendheid.

2. Jezus als het licht van gnosis

In het gnosticisme is Jezus niet alleen een historische figuur, maar ook een manifestatie van het goddelijke licht en de ware kennis (gnosis). Het moment waarop Jezus zegt: "Ik ben de opstanding en het leven" (Johannes 11:25), kan worden opgevat als de uitleg van zijn rol als de brenger van verlichte kennis die de ziel uit de dood van onwetendheid kan redden. Jezus roept Lazarus uit het graf, wat een symbool is voor het oproepen van het innerlijke licht en het ontwaken van de verborgen kennis binnen de ziel.

3. De “dood” als onwetendheid

De vier dagen dat Lazarus dood is, hebben een symbolische betekenis. In de gnostiek wordt de ‘dood’ vaak gezien als het bestaan in onwetendheid en afgescheidenheid van het goddelijke. Het getal vier kan in veel esoterische tradities ook staan voor de vier elementen of het vierkante, materiële, die het stoffelijke leven vertegenwoordigen. Lazarus die vier dagen dood is, kan worden geïnterpreteerd als de lange periode van zielsverlies en onwetendheid, waarin de persoon zich verliest in de fysieke wereld.

4. De steen die voor het graf ligt

Wanneer Jezus vraagt om de steen van het graf te verwijderen, kan dit symboliseren dat de ziel zichzelf moet bevrijden van de belemmeringen van het ego en de materiële wereld om de waarheid te vinden. De steen die het graf afsluit, staat voor de barrières die de spirituele groei belemmeren — zowel externe als interne obstakels, zoals materialisme, angst of onwetendheid.

5. De opstanding als verlichting

De opstanding van Lazarus is niet alleen letterlijk, maar ook spiritueel van betekenis. Het representeren van de ziel die uit de duisternis (dood) opstaat in het licht van de waarheid (leven) is een krachtige esoterische metafoor voor het spirituele ontwaken. Dit kan gezien worden als de verlichting die een individu ervaart wanneer hij of zij de diepe waarheid van het bestaan en de kosmos begrijpt, en zichzelf bevrijdt van de ketenen van de materiële wereld.

6. De geur van de dood

Als Jezus de steen wegrolt, wordt gezegd dat Lazarus' lichaam al begon te stinken vanwege de dood (Johannes 11:39). Dit kan een esoterische aanwijzing zijn voor het idee dat de zonden en onwetendheid van de mens een 'geur van dood' dragen. Het verwijst naar de bevrijding van de spirituele rot die zich ophoopt door onwetendheid en egoïsme. De opstanding van Lazarus is daarmee ook een zuivering en reiniging van de ziel.

7. "Maak hem los en laat hem gaan"

Jezus' opdracht om Lazarus los te maken van de doeken die zijn lichaam omhulden, heeft een diepe symboliek. De doeken vertegenwoordigen de beperkende aspecten van het fysieke en materiële bestaan die de ziel gevangen houden. Door Lazarus los te maken, wordt hij niet alleen bevrijd van de dood, maar ook van de belemmeringen die zijn ware potentieel verhullen. Dit weerspiegelt de gnostische idee dat de ziel, om te verlichten, bevrijd moet worden van de sluiers van onwetendheid en materialisme.

Symboliek van de opwekking in esoterisch gnosticisme

In de gnostiek wordt de opstanding van Lazarus vaak gezien als een krachtig beeld van de zoektocht naar innerlijke waarheid en de verlichting die kan worden bereikt door gnosis (kennis van het goddelijke). Het is een beeld van de reis van de ziel van dood (onwetendheid) naar leven (kennis en waarheid). De gnostische leer gaat ervan uit dat de ziel zich herinnert en herontdekt wat zij oorspronkelijk was, door de sluiers van de materiële wereld af te werpen.

Conclusie

De opwekking van Lazarus is niet alleen een lichamelijk wonder, maar een diepgaande spirituele gebeurtenis. Esoterisch en gnostisch gezien staat Lazarus voor de ziel die bevrijd wordt van de dood van onwetendheid door de komst van het goddelijke licht (Jezus). Het is een symbolisch proces van spirituele wedergeboorte, verlichting en het vinden van de waarheid, die de mens in staat stelt zijn ware, goddelijke aard te realiseren. Het is een oproep voor de zoeker om de barrières van de materiële wereld en de illusies van het ego los te laten om de eeuwige waarheid te omarmen.